Chrystus Pantokrator

Nad miejscem, gdzie zasiada przewodniczący zgro-

madzenia, znajduje się Chrystus Pantokrator, czyli

Wszechmogący, który przychodzi na końcu czasów

w chwale swojej boskości, by sądzić ziemię.

Ikona odsłania prawdę o Bożej mocy, która była ukry-

ta w śmiertelnym ciele Chrystusa. Na Jego rękach i no-

gach widnieją rany zadane podczas ukrzyżowania i

upokorzenia, jakie wycierpiał dla naszej miłości. On

jest Synem Człowieczym zapowiedzianym przez Pis-

ma, który został wzgardzony i wyśmiany podczas swo-

jego pierwszego przyjścia na świat, a teraz przychodzi

po raz drugi jako sprawiedliwy sędzia, aby sądzić ży-

wych i umarłych: "Wówczas ukaże się na niebie znak

Syna Człowieczego, i wtedy będą narzekać wszystkie

narody ziemi; i ujrzą Syna Człowieczego, przy-

chodzącego na obłokach niebieskich z wielką mocą i

chwałą. Pośle On swoich aniołów z trąbą o głosie

potężnym, i zgromadzą Jego wybranych z czterech

stron świata, od jednego krańca nieba aż do drugiego”

(Mt 24, 30-31).

W lewej ręce trzyma księgę życia, w której czytamy:

"Miłujcie waszych nieprzyjaciół” (Mt 5, 44). Słowa

te są sercem Nowego Przymierza i obrazem nowego

człowieka.

Jezus jest bowiem jednocześnie obrazem Boga i

człowieka, jest zwycięzcą nad śmiercią i Panem

wszystkiego, co zniewala człowieka. W Nim słowa te

są możliwe do zrealizowania. Według nich też

będziemy sądzeni.

Na prawej stronicy księgi życia czytamy: "Przyjdę

niebawem” (Ap 22, 20). Są to słowa otuchy i zachęty

do wytrwałości, aby zachować mocną naszą wiarę i

móc powiedzieć za św. Pawłem: "W dobrych za-

wodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary us-

trzegłem. Na ostatek odłożono dla mnie wieniec

sprawiedliwości, który mi w owym dniu odda Pan,

sprawiedliwy Sędzia, a nie tylko mnie, ale i wszystkim,

którzy umiłowali pojawienie się Jego” (2 Tm 4, 7-8).

W czasie liturgii znajdujący się pod wizerunkiem

Chrystusa Pantokratora prezbiter - żywa ikona

Chrystusa - przywodzi na myśl słowa prefacji o Na-

rodzeniu Pańskim, w której Kościół dziękuje Ojcu,

mówiąc: "Albowiem przez tajemnicę Wcielonego

Słowa zajaśniał oczom naszej duszy nowy blask

Twojej światłości, abyśmy poznając Boga w widzial-

nej postaci, zostali przezeń porwani do umiłowania

rzeczy niewidzialnych”. Wizerunek Pantokratora is-

totnie wyraża eschatologiczne oczekiwanie zgro-

madzenia chrześcijańskiego, które podczas liturgii

Eucharystii doświadcza żywej obecności Chrystusa.

To doświadczenie utwierdza je w wierze i zapala w

nim pragnienie ostatecznego przyjścia Pana, które

oznacza definitywne zwycięstwo nad złem i śmier-

cią. Dlatego Kościół woła pełen nadziei: "Przyjdź,

Panie Jezu!".

Centralne umiejscowienie ikony odzwierciedla też

nakierowanie historii na jej punkt kulminacyjny:

spotkanie z przychodzącym Chrystusem. Celem, do

którego zmierza nasz świat, nie jest zniszczenie i

pustka, lecz pełnia życia w Bogu.

W wizerunku Chrystusa Pantokratora zbiega się

cały cykl malowideł. Stanowi on centrum korony

tajemnic. Jako pierwszy przyciąga wzrok i dlatego

przedstawiona postać oddziela się niemal od 

złotego tła i zdaje się wychodzić naprzeciw tym,

którzy przekraczają próg kościoła, by uczynić ich

uczestnikami swojego ostatecznego, zwycięskiego

przemienienia. Symbolem tego przemienienia i

znakiem boskości są białe szaty. Również chrześci-

janie, którzy w chrzcie zwyciężyli księcia tego świa-

ta, to jest diabła, zostają obleczeni w Bożą naturę i

nakładają przy wyjściu z chrzcielnicy białe szaty:

"Tak szaty białe przywdzieje zwycięzca, i z księgi ży-

cia imienia jego nie wymażę. I wyznam imię jego

przed moim Ojcem i Jego aniołami” (Ap 3,5),

Z lewej strony ikony znajdują się malowidła przed-

stawiające ziemskie życie Chrystusa: Zwiastowanie,

Narodzenie, Chrzest Pański, Przemienienie, Wjaxd

do Jerozolimy, Ostatnia Wieczerza i Ukrzyżowanie. Z

prawej są malowidła wyobrażające życie niebieskie,

które rozpoczyna się już w Wielką Sobotę: Zdjęcie z

krzyża, Zstąpienie do piekieł, Pusty grób, Ukazanie

się Chrystusa Zmartwychwstałego, Wniebowstąpie-

nie, Pięćdziesiątnica i Wniebowzięcie Maryi

("Zaśnięcie”).

Chrystus Pantokrator ma wzniesioną prawą dłoń w 

geście błogosławieństwa. Jego postać wpisana jest

trzy sfery kosmiczne. Pierwsza jest ciemnoniebieska

i przedstawia ziemię. Druga, w kolorze czarnym,

symbolizuje śmierć otaczającą ziemię. Stera trzeci

jest błękitna i wyobraża niebo. Postać Chrystusa

rozrywa krąg śmierci i łączy ziemię z niebem. Cztery

czerwone narożniki oznaczają Ewangelistów za-

powiadających i przygotowujących powtórne

przyjście Chrystusa.